Skip to content

Sevk ve İdare

 

1.Yamaçparaşütünün kontrol ve denetimi

Kontrol deyimi fren yerine kullanılabilir. Frenler; yamaçparaşütünü yönlendirmek, hızını azaltmak, dönüşler yapmak ve güvenli bir konumda tutmak için kullanılır.
Frenler, kubbenin arka kenarına birçok iple bağlanır. Bu piler aşağı doğru inerken birer ipe indirgenir ve bir halkadan geçerek arka kolonlara (doğrudan bağlanmaz) çıtçıtla bağlanır. Genellikle renk açısından diğerlerinden ayrılır ve diğerlerine göre daha kalın ve dayanıklıdır.


a)    Fren Konumları

(1)  Frensiz (%0): Hücum açısı en az olan frendir. Bu fren konumunda paraşüt çok hızlıdır.
(2) Çeyrek fren (%25): Frenler omuz ile kulak arasında tutulur. Stabil olmayan havalarda kullanılır. Kanadı hissetmede etkilidir.  Paraşütün en fazla süzülme açısına sahip konumudur.
(3)  Yarım fren (%50): Bu konumda paraşütün hücum açısı biraz artmıştır. Fren konumları göğüs hizasındadır.
 (4)  %100 Tam fren: İnişlerde kullanılır, fren konumları kalçanın tam altındadır. Hücum açısı çok büyüktür.

Stol: Tam frenin daha altında tam stol meydana gelir. Yamaçparaşütünün ileri gidişi tamamen durur, kubbe geriye doğru yıkılarak hızlı çöküş başlar.

b)    Dönüşler

Tüm dönüşller, kumanda iplerinin yumuşak ve stebil çekilmesiyle yapılır. Pilot, frenlerden birini aşağıya doğru çektiğinde o taraftaki raka kenar aşağı doğru iner ve hava akımı aşağıya doğru saptırılır. Burada sürtünme artacağından hız azalır, diğer taraf ise serbest olduğundan daha hızlı hareket eder ve çekilen fren yönüne doğru dönüş başlar.

 

c)    Frenlerin Kullanımı

Kumanda ipleri aşağıya çekildikçe orantılı olarak aknadın hızı azalır. Her iki fren ipi birden aşağı çekilirse kanadın hızı yavaşlar, kaldırma gücü hafifçe artar. Aşağı çekmeye devam edilirse sonunda kanat yüksek hücum açısından dolayı stola girer. Yavaş uçuş sırasında frenlerden birini yukarı doğru bırakmak döönüşe neden olur. Keskin bir dönüş için, frenlerden biri aşağı çekilirken diğeri yukarı doğru bırakılır. Ancak burada dikkat edilmesi gereken bir nokta vardır. Eğer bu işlem stol durumunda ya da frenler oldukça aşağı durumda yapılırsa yamaçparaşütü virile (kendi çevresinde hızlı dönüş) girer.
En ideal fren konumları çeyrek ile yarım fren arasındadır. Frenlerin üç ayrı kullanım alanı daha vardır.

Bunlar;

1)    Ters kalkış sırasında kubbenin düzeltilmesi ve yerinin değiştirilmesinde,
2)    Uçuş sırasında kanatta güvenliğin kaybolduğu durumlarda ve kapanmalar olduğuna düzeltmek için,
3)    İndikten sonra kubbenin söndürülmesinde kullanılır.
4)    Fren ipleri arabalardaki direksiyon ile aynı işleve sahiptir ve uçuş sırasında frenlerin durumları her zaman kontrol edilmelidir.

 

2- Rüzgar Yönü Tayini

Uçuşlar sırasında rüzgarın yönü ve şiddetini anlamanın birçok yolu vardır. Bunlar;
1. Rüzgâr tulumuna (vinsak) bakarak. Rüzgâr tulumunun şişme oranından rüzgarın şiddeti ve yönü anlaşılır.
2. Yer ekibinin yere sereceği kırmızı panolara bakarak. Panoların “T” şeklinde serilmesinden rüzgarın sadece yönü anlaşılır.
3. Ağaçlara bakarak. Ağaçların yatışlarına göre rüzgarın şiddeti ve yönü hakkında fikir edinilebilir.
4. Bacalardan veya herhangi bir yerden yükselen dumanlara bakarak. Çıkan dumanın gidiş ve yatış miktarından rüzgarın yönü ve şiddeti tahmin edilebilir.
5. Daha önce iniş yapanlara veya yapacaklara bakarak. Bunların yere iniş hızları, sağa sola kayış durumlarından rüzgarın durumu tahmin edilebilir.

 

3- Rüzgar Hızı - Yer Hızı – Hava Hızı

Rüzgar Hızı: Basitçe esen rüzgarın hızıdır.
Yer Hızı: Hava aracı hızının yere göre olan hızıdır
Hava Hızı: Hava akımının kanat yapısı üzerindeki hızıdır.

Örnek:
-    Hava hızı=25km
-    Rüzgar hızı=20km
-    Yer hızı=25-20=5km’dir.

Rüzgarı arkaya alırsak;
-    Hava hızı=20
-    Rüzgar hızı=25
-    Yer hızı=25+20=45km/s olur.


4- İniş

İlk olarak nereye iniş yapacağınıza karar verin. Bunu uçuş sırasında düşünmek seçeneğin fazla olmasını sağlar.

İniş alanı tercihen engellerin bulunmadığı, türbülansa sebep olabilecek ağaç, bina ve tepelerden uzakta düz bir alan olmalıdır. Gözönünde bulundurmanız gereken diğer faktörler; hayvan ve insanlar, iniş yapılacak alandan çıkış kolaylığı ve uzak durulması gereken elektrik ya da telefon hatlarıdır. Alan ne kadar büyük ve boş olursa emniyetinizde o kadar artar. Bu nedenle seçimlerinizde bu hususlara dikkat edin.
Planlanan hedefe yaklaşırken ve iniş anında kumanda iplerini bırakmayın ve son yaklaşmaya girdikten sonra;

1)    Keskin dönüş
2)    Sert ve ani fren
3)    Stol
4)    3600'lik dönüşler,kesinlikle yapmayın.

Rüzgara karşı yapılacak inişler kesinlikle yumuşak olur. Bu nedenle yerden en az 5 metre yukarıda rüzgara karşı dönün ve istikametinizi inişe kadar koruyun.
Yere temastan hemen önce (1 - 2 metre yükseklikte) rüzgarın şiddetine bağlı olarak güçlü veya hafif fren yaparak (dinamik stol) inişi daha da yumuşatmak ve hızı azaltmak mümkündür. Ancak her uçuş birbirinden farklıdır. Tam olarak ne zaman ve ne şiddetle fren yapılacağını bulmak için sık sık uygulama yapın (dikkat: stol tehlikesi olduğundan bu hareket asla 1-2 metrenin üzerinde yapılmamalıdır).
İniş yaptığınız alan çamurlu ya da pürüzlüyse veya diğer pilotların inmesi için alanı çabuk bir şekilde boşaltmanız gerekiyorsa, inişle beraber şişkin kanatla yürümeye ya da koşmaya devam edin ve kubbeyi kontrollü olarak temiz bir yere yıkmaya çalışın.

 

5. İnişte Dikkat Edilecek Hususlar

a)    Yere yaklaşma sırasında hızınızı arttırmayın. Hızı gereksiz yere arttırmak daha sert bir inişe neden olur.
b)    Frenleri kontrollü kullanın. Bazı pilotlar yere yaklaşırken yer hızını düşük tutma amacıyla, genellikle bilinçsiz bir şekilde aşamalı olarak frenleri aşağı çekerler. Bunun sonucunda farkına varmadan stola girebilir.
c)    İniş pozisyonunuzu bozmayın. Yine bazı pilotlar yer yaklaştıkça bilinçsizce bacaklarını yukarı doğru çekerler. Bacaklar pilotların iniş takımlarıdır ve yere ilk olarak ayaklar temas etmelidir.
d)    Yere inişte süratiniz fazlaysa koşarak hızınızı azaltın. İleri hız varken iki ayakla birden yere basmak düşmeye, dolayısıyla iniş kontrolünün kaybedilmesine neden olur.

 

NOT: Bu bilgilerin tam olarak kaynağını bilemiyoruz ama THK'nın ders notlarından alınmış olabileceğini tahmin ediyoruz. Bilgisi olan varsa ve bildirirse kaynak belirtmek isteriz.
 
Top